Niet weten wat je wil kan diepe plekken in je ziel raken. Soms voelt het alsof je in een diepe, onpeilbare duisternis staart, zonder dat er bakens zijn die helpen om je koers te bepalen. En toch… dit gevoel is een krachtig signaal om te reflecteren en je leven opnieuw betekenis te geven.
Echt goed gaat het niet
Een poosje gelden lunchte ik met een vrouw die vorig jaar met pensioen was gegaan. Als antwoord op de vraag hoe het met haar ging, zuchtte ze: “Nou, het gaat me niet beroerd, maar echt goed gaat het ook weer niet.” Toen ik haar vragend aankeek voegde ze hieraan toe: “Ik wil niet ondankbaar lijken, maar ik weet niet wat ik wil.”
Ik weet niet wat ik wil!
Niet weten wat je wilt is een vraag dat je ieder moment van je leven kan overvallen.
- Ik weet niet wat ik wil worden.
- Ik weet niet wat ik wil studeren.
- Ik weet niet wat ik wil met mijn leven.
- Ik weet niet wat ik leuk vind.
- Ik weet niet wat ik met mijn tijd moet doen
- enz.
Het is een vervelend en onbestemd gevoel, dat een beetje tegen ontevredenheid aanleunt. Het is net alsof je dat gevoel niet mag hebben. Voor mijn tafelgenote speelde mee dat pensioen vaak geassocieerd wordt met soort eeuwige vakantie, iets waar je naar uitkijkt. Niet weten wat je met je vrije tijd moet, is iets wat je tijdens je werkende periode nauwelijks kon voorstellen. In die periode was vrije tijd een schaarste, waar je van genoot.
Waarom weet je niet wat je wilt?
Depressie
Soms is het gevoel een uiting van een (beginnende) depressie en raakt het zulke diepe en pijnlijke plekken in je ziel, dat je er niet zelfstandig uit kunt komen. Het niet weten wat je wilt is dan net als het staren in een onpeilbare duisternis, zonder bakens of aanknopingspunten die je kunnen helpen je koers uit te zetten. Als dit jouw gevoel het beste benaderd dan raad ik je aan verder te lezen.
Geen gesprekspartner
Wellicht is het gevoel een uiting van eenzaamheid. Als je met niemand kan praten over wat je werkelijk zou willen of het idee hebt dat de ander jou daarin niet begrijpt of geen ruimte geeft dan is het moeilijk om een volgende stap te zetten. De omstandigheden lijken je te verlammen, waardoor je in het gevoel blijft hangen.
Probleem met kiezen
Het kan ook een kwestie van keuzes maken zijn. Soms zijn er situaties waarbij het je helemaal niet uitmaakt wat je wilt. De situatie vraagt gewoon om een beslissing. De keuze kan in jouw ogen banaal lijken, wat maakt het nu uit of je gehakt met rijst of spaghetti eet? Wat maakt het uit of je naar Spanje of naar Portugal gaat op vakantie? De situatie kan soms onhandig worden, als je geen keuze kunt maken omdat je niet precies weet wat je wilt. Maar als het je toch weinig uitmaakt, dan hak je gewoon een knoop door.
Angst om in actie te komen
Niet weten wat je wil kan ook een gevoel zijn om je achter te verschuilen. Diep in je hart weet je wel wat je wilt, maar je bent ergens bang voor. Misschien staat angst of onzekerheid je in de weg om stappen te ondernemen. Dan is het achterliggende gevoel niet dat je niet weet wat je wilt, maar dat je niet weet hoe je het moet doen of waar je moet beginnen.
Je kunt meer over angst lezen in mijn post “angstgevoelens overwinnen”.
Wat is jouw situatie?
Als je de vijftig gepasseerd bent dan spelen er andere dingen dan wanneer je jonger bent. Veel is al gevormd gedurende je leven. De keuze voor je opleiding en werk heb je al gemaakt en je leven is gelopen zoals het tot nu toe gelopen is. Terugkijkend kun je blij zijn met de keuzes, die je hebt gemaakt. Spijt van hoe iets is gelopen heb je ook. Het zou vreemd zijn als jouw leven alleen maar heeft bestaan uit goede besluiten.
Voor veel vijftig plussers is het dan ook een duidelijke zaak. Eigenlijk maakt het niet zoveel uit wat je kiest; het leven volgt zijn eigen grillige pad en iedere keuze of beslissing die je ooit hebt genomen heeft altijd gevolgen waar je niet op hebt gerekend. In die zin had een andere keuze ook gekund.
Wat verandert er voor vrouwen boven de vijftig?
Overgang
Je zit in de overgang of misschien heb je het net achter de rug. Daarmee heb je afscheid genomen van je vruchtbare periode. Ook als je geen kinderen hebt gehad dan is dit een belangrijke periode. Als je kinderen hebt is dit de periode waarin ze afstand van je nemen. Als je ze niet hebt, weet je dat je ze nu niet meer kunt krijgen. De overgang is een periode van loslaten.
Werk
Ook op je werk zul je veranderingen merken. Bij mij ontstond onrust omdat ik toe was aan een nieuwe uitdaging. Voor een ander verandert de wereld zo snel dat het lijkt alsof je het niet meer kunt bijbenen. Je krijgt opeens een leidinggevende, die jonger is dan jij bent. Je pensioen staat voor de deur, je moet nog maar een paar jaar.
Gezondheid
Je gezondheid verandert ook. Afgezien van het feit dat de dokter ook jonger is dan jij, krijg je wat meer kwaaltjes. Pijntjes die vroeger vanzelf overgingen blijven nu langer doorzeuren. Je herstelt langzamer van lichamelijke inspanningen en als je in de spiegel kijkt schrik je van de rimpels en verzakkingen die zomaar hebben plaatsgevonden.
Nuchter kijken
Enfin, genoeg redenen om je spontaan in je kamer op te sluiten met de gordijnen dicht. Maar voordat je met antidepressiva gaat experimenteren is het verstandig om hier nuchter naar te kijken. Je kunt het probleem concretiseren. Voor mij begint het concretiseren altijd met het erkenning en dan zo feitelijk mogelijk. Het afmaken van onderstaande zin kan daarbij helpen.
Ik ben een vrouw van (leeftijd), die niet weet wat ze wil omdat …
De ontembare vrouw
Op dit moment lees ik De ontembare vrouw van Clarissa Pinkola Estés. Het boek is mij aangeraden door een coach en ik begrijp wel waarom hij dacht dat dit boek bij mij zou passen. Het boek begint met het verhaal van La Loba, de wolfvrouw. La Loba staat voor de oudere vrouw, een heks, die in staat is om de beenderen van een wolf tot leven te roepen. Ik gebruik haar verhaal om het proces te beschrijven dat vrouwen van boven de vijftig op een bepaald moment ervaren.
Om de beenderen van de wolf tot leven te wekken hanteert La Loba het volgende proces:
- Ze verzamelt beenderen
- Ze zingt voor de beenderen
- Ze wekt de beenderen tot leven; ze worden een wolf
- Ze geeft de wolf zijn vrijheid
Verzamel de beenderen
De beenderen uit jouw verhaal zijn alle dingen die je tot nu toe hebt gedaan. Eigenlijk is het een soort curriculum vitae, maar dan over je hele leven:
- Welke opleiding(en) heb je gevolgd
- Welke banen heb je gehad?
- Partner(s)
- Kinderen
- Interesses en hobby’s
- Huis
- Werk
- Zorgen / pijnlijke momenten
- Leuke dingen / fijne herinneringen
- Gezondheid
- …
Wij, vijftigplussers, kunnen een behoorlijke lijst aanleggen. Een wolf heeft dan ook veel beenderen. Sommige zijn groter dan anderen, maar allemaal maken ze deel uit van het geheel. Het ene botje uit zijn lijf is niet belangrijker dan het andere botje. Je kunt er niet eentje overslaan, omdat je die te pijnlijk vindt. Alle botjes tellen op tot wie je nu bent.
Zing voor de beenderen
Iedere gebeurtenis die je hebt meegemaakt, is het waard om voor te zingen. Dit is niet meer of minder dan het ophalen van de herinnering en deze waarderen. Waarderen wil zeggen dat je er met liefde op terugkijkt. Je kunt dit alleen doen, maar soms is het ook fijn om een verhaal te delen. Met je partner ophalen waar jullie elkaar hebben ontmoet, hoe het was toen je oudste kind werd geboren. Of met je oudste vriendin terug te kijken op jullie leven. Aan je kind vertellen wat zijn eerste woordjes waren. Maar ook de radeloosheid en het verdriet dat je voelde bij negatieve gebeurtenissen.
Soms zal je lied vrolijk zijn, soms zal het je tranen opwekken. Zo is het leven. Het hoort erbij.
Het tot leven wekken van de wolf is een lang en intensief proces.
Vergeven
Het hele proces gaat gepaard met vergeven. Vergeven is in dit verband niets anders dan te erkennen dat de dingen zo zijn gelopen als ze gelopen zijn. Je kunt er niets meer aan veranderen. Het zijn de dode beenderen van je verleden. Je kunt er nog steeds verdrietig of boos over worden, maar het is gebeurd. Dat erkennen is vergeven. In die zin is vergeven niet zo moeilijk.
De boze wolf
Als je het vergeven overslaat ontwaakt er een boze en verbitterde wolf. Het vergeven is het bezielen van de gebeente. Als dit niet op een liefdevolle manier gebeurt krijg je te maken met rancune.
Ik heb dit meegemaakt bij een familielid. Er was haar onrecht aangedaan. Op alle fronten was ze het slachtoffer van de gebeurtenissen. Ze kon en mocht dit niet zomaar vergeven, ze moest het de anderen verwijten. Ze moest haar moeder verwijten dat ze geen goede moeder was geweest, haar vader verweet ze dat hij te vroeg was overleden, haar partner was te slap, haar kinderen ondankbaar en zo ging het maar door. De wolf die ontstond was afschrikwekkend. Iedereen probeerde haar zoveel mogelijk te vermijden waardoor ze vereenzaamde.
De wijze wolf
Meestal verloopt het proces vredelievender. Vaak gaat dit proces gepaard met dankbaarheid. Soms de dankbaarheid dat het voorbij is, maar ook de warme dankbaarheid die mooie herinneringen bij je oproepen. Het is een liefdevol terugkijken.
Wanneer de wolf tot leven komt is niet te zeggen. Opeens is het er. Een grote stevige, levende wijze wolf. Een wolf die weet wie ze is. Ze ontstaat als het Goddelijke het ik kust. Hoe dat precies gaat kan ik moeilijk in woorden vatten. Je zult het weten, misschien weet je het nu al, misschien weet je het over een paar maanden of over enkele jaren.
Jouw diepste wezen
De wolf is de nieuwe manifestatie van wie jij in je diepste wezen bent. Het is jouw genezen verleden omdat je de tijd hebt genomen om daar met liefde naar te kijken. Het gevoel dat je niet weet wat je wilt is het moment om de beenderen te verzamelen om de wolf tot leven te roepen. Je zou het kunnen zien als een oproep om wakker te worden. Als je het vermogen hebt om het niet te zien als een bedreiging, dan is het een eerste stap in een helingsproces.
Milder en spiritueler
Grofweg kun je zeggen dat je van je vijftigste tot zestigste een begin maakt met het “zingen voor de beenderen”. Je herkent het omdat je milder en spiritueler wordt. Als de wolf tot leven komt, is dat niet zozeer een heftige, als wel een zeer krachtige ervaring.
De volgende stap is dat je de wolf vrij laat. Jouw verleden is verwerkt en hoeft je niet meer in de weg te zitten. Het is een krachtige inspiratiebron geworden, die er recht op heeft om losgelaten te worden.
Als je de wolf ruimte geeft zal hij in staat zijn tot ongekende grootsheid. Als je hem opsluit zal hij je dwars blijven zitten. Losgelaten is de wolf een inspiratiebron, vastgebonden is het de bron van onverwerkte pijn en irritatie.
Weten wat je wilt
Het klinkt misschien abstract, maar voor mijn tafelgenote gold dat zij na het beantwoorden van een aantal vragen de wolf begon los te laten. De pijnlijke ervaringen, die zij met name in haar werkzame periode had ervaren, werden benoemd. Er werden waardevolle ervaringen naast gezet, ervaringen die ze kan inzetten voor een nieuwe passie, die ze aan het ontwikkelen is, maar die haar tot nu toe niet zo belangrijk had geleken.
Haar verhalen werden krachtiger en zij werd zelfbewuster. Op het eind leek ze te weten wat ze wilde. Het was mooi om die verandering in haar te kunnen waarnemen.
Kort gezegd
- Niet weten wat je precies wilt is een logische vraag, die op ieder moment van je leven gesteld kan worden. De vraag gaat gepaard met een vervelend gevoel.
- Als je de vijftig bent gepasseerd is dit meestal een signaal om terug te kijken en afscheid te nemen van negatieve gevoelens, die sommige herinneringen bij je oproepen.
- Zodra de herinneringen verwerkt zijn, is het belangrijk om ze los te laten.
- Vanaf dit moment kan jouw verleden met de verwerkte herinneringen je inspireren tot nieuwe stappen in je leven
Dit proces loopt meestal niet zo bewust als ik het hierboven heb beschreven, maar je zult het herkennen bij jezelf of bij anderen. Je zult ongetwijfeld ook leeftijdsgenoten kennen die verzuurd zijn. Weet dan dat je haar kan helpen met het zingen voor de beenderen van haar wolf. Het geheim is aandachtig en oordeelloos luisteren, zonder klaar te staan met jouw advies.
Hoe werkt het bij jou?
Ik ben benieuwd of jij jezelf kunt herkennen in dit verhaal.
In welk stadium zit jij?
- Ben je aan het beenderen verzamelen
- Zing je voor de beenderen?
- Heeft “de wolf” zich al gemanifesteerd?
In mijn leven heeft de wolf zich gemanifesteerd. Ik ben weer wat rustiger geworden en mijn onzekerheid is aan het afnemen. Daarnaast ben ik bezig om op een betekenisvolle manier zin aan mijn leven te geven.
De vraag dat ik niet weet wat ik wil is niet meer aan de orde. Door het hele proces is mij duidelijk geworden wat ik te bieden heb. Dat wil ik inzetten. Nu.
