Wat zijn affirmaties?
Affirmaties zijn korte krachtige zinnen die je vaak voor jezelf herhaalt. Hiermee wordt je onderbewustzijn beïnvloed, waardoor je affirmatie realiteit wordt.
Hierdoor ga je anders denken en verandert je gedrag, waardoor je omgeving ook op een andere manier gaat reageren. Affirmeren betekent bevestigen. Door het herhaaldelijk uitspreken van een affirmatie, bevestig je dat de gedachte waar is.
Een negatieve affirmatie is: “Ik ben dom”. Als je deze gedachte vaak herhaalt, wordt dit jouw werkelijkheid. Je vindt jezelf dom en je leeft in een wereld waarin je gelooft dat anderen dat ook over jou denken. Variaties hierop zijn “Stom van mezelf”, “Ik kan het niet”, “Dat lukt me nooit” etc. Als je dit soort zinnen continue herhaalt, straal je weinig zelfvertrouwen uit en bereik je zelden wat je zou willen bereiken.
Positieve affirmatie zijn: “Ik ben daar goed in”, “Ik kan dat goed” en “Natuurlijk lukt me dat”. Als dat jouw overtuiging is, vind je het fijn om mensen te helpen, je voelt je zeker en je hebt er plezier in. Je ervaart het als een talent, als een gift van het Universum. Jouw uitstraling maakt dat mensen je vertrouwen en je bereikt makkelijker wat je wilt.
Wat is de oorsprong van affirmaties?
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, zijn affirmaties niet nieuw. De oorsprong ligt in oude oosterse religies. Ze werden mantra’s genoemd en werden met name door de boeddhisten gebruikt als religieuze gedichten of spreekwoorden die veelvuldig worden herhaald tijdens meditaties.
Het woord mantra is Sanskriet en heeft de betekenis van gedachten (man) en bevrijden (tra). Dit betekent dat ze een weg zijn om iemands geest te bevrijden van (negatieve) gedachten.
Affirmaties, zoals we ze vandaag kennen, hebben een lange geschiedenis in de zelfhulp. Ze zijn afkomstig uit het werk van de Franse psychotherapeut Emile Coué (1857-1926). Hij gaf zijn affirmatie “Elke dag word ik in alle opzichten steeds beter en beter” (“Tous les jours à tous points de vue je vais de mieux en mieux“) aan zijn patiënten.
Uit zijn praktijk bleek dat het herhalen van deze tekst aan het begin en het einde van de dag de onbewuste gedachten veranderden; ze vervingen de doorgaans negatieve gedachten die de patiënten over zichzelf hadden en maakte dat hun zelfbeeld positiever werd.

In de jaren zeventig van de vorige eeuw werden affirmaties vooral bekend door de New Age beweging. Louise Hay (1926-2017), een bekend schrijver van spirituele boeken en de oprichtster van de Hay House uitgeverij, was ervan overtuigd dat positieve gedachten en krachtige affirmaties hielpen. Volgens haar kon je zelfs ernstige ziektes te overwinnen.
Haar serie “Je kunt je leven helen” bestaat uit een basisboek en affirmatiekaarten.
Wetenschappelijke onderbouwing van affirmeren
Affirmaties hebben een relatie met Neuro-Linguïstisch programmeren. Het gaat immers om gedragsverandering door het veranderen van je gedachten. Hoewel NLP een pseudowetenschap is, werkt de aanpak in de praktijk wel degelijk. Onze manier van denken heeft effect op hoe we de dingen ervaren. Als we onze gedachten veranderen, verandert onze werkelijkheid.
Dit wordt onderschreven in een onderzoek dat in 2016 werd gepubliceerd door de Oxford University Press. Uit hersenonderzoek blijkt dat sommige delen van de hersenen extra actief worden bij mensen die aan affirmaties deden. Deze hersendelen hebben te maken met zelfontwikkeling en zelfwaardering. Bovendien voorspelde deze hersenactiviteit blijvende gedragsveranderingen die in lijn lagen met de betreffende affirmaties. (Bron: Self-affirmation activates brain systems associated with self-related processing and reward and is reinforced by future orientation)
Een ander onderzoek uit 2016 toont aan dat de prestaties van leerlingen op de middelbare school verbeterden als deze aan positieve affirmaties deden (Bron: An Effort to Close Achievement Gaps at Scale Through Self-Affirmation).
Affirmaties en de Law of attraction
Als affirmaties werken, dan zou je ze ook kunnen inzetten als wens of gebed. Affirmaties worden tegenwoordig dan ook vaak gebruikt om het Universum te vragen om iets dat we graag willen te realiseren. De affirmaties worden dan niet alleen ingezet om onze eigen gedachten en gewoonten te veranderen, maar men gelooft dat de andere mindset tot gevolg heeft dat het Universum zich voegt naar deze affirmaties. Boeken als “The Secret” zijn razend populair, omdat ze deze nieuwe religie omarmen. Je kunt je wensen in je gedachten manifesteren.
Dit heeft alles te maken omdat alles uit energie bestaan, ook het denken. Wanneer je jezelf ervan weet te overtuigen dat je stinkend rijk gaat worden, zul je ook de energie aantrekken die dit mogelijk maakt. Hetzelfde geldt voor gezondheid en relaties.
Het lastige is dat deze wet niet altijd op lijkt te gaan. Volgens de verkondigers van deze theorie heeft het te maken met het feit dat je jezelf niet 100% overgeeft aan de affirmatie.
Mogelijk speelt ook mee dat we willen dat deze het Universum dienstbaar aan ons moet zijn, in plaats van ons af te vragen hoe wij dienstbaar aan het Universum kunnen zijn.
Succes en affirmaties
Dit wordt prachtig geïllustreerd met het volgende verhaal: Oprah Winfrey’s grote doorbraak kwam toen ze zich bij iedere show ging afvragen hoe zij de kijker kon helpen. “How do we serve the viewer?”. Deze verandering van perspectief maakte dat haar show zich onderscheidde van alle andere Amerikaanse talkshows.
Dit, in combinatie met haar krachtige affirmatie Everything Is Always Working Out for Me, heeft in grote mate bijgedragen aan haar succes.
Maar als zij het lef niet had gehad om een eigen praatprogramma op de televisie te presenteren, had haar affirmatie haar geen succes gebracht. Het is altijd een combinatie van geloven (innerlijke overtuiging), dienstbaar zijn (liefde voelen) en in actie komen.
In het artikel Meer dan goed genoeg! Durf jij het aan om fantastisch te zijn? heb ik dat proces beschreven.

Affirmaties en het typisch Nederlandse Calvinisme
Voor ons broodnuchtere en soms wat Calvinistisch denkende Nederlanders, zijn affirmaties niet makkelijk te begrijpen. Toch zijn we opgegroeid en opgevoed met affirmaties; helaas niet altijd positief.
- “Anderen kunnen het beter dan ik”;
- “Ik ben dom”;
- “Ik ben onaardig”;
- “Ik ben lelijk”;
- “Ik kan het niet”;
- “Het lukt me nooit”;
- “Ik heb een hekel aan mijzelf”;
- “Niemand vindt mij aardig”;
- “Mensen zijn niet te vertrouwen”;
- etc.
Dit soort negatieve affirmaties bepalen je leven. Ze zijn de influisteringen van negatieve ervaringen en slechte opvoeders. Het is het product van een denken waarin niets mocht en je vooral niet aan ‘zelfverheerlijking’ mocht doen. Want daarmee werd het positieve denken geassocieerd door de Calvinistische Nederlander.
Hoe anders als je bent opgegroeid met de gedachten:
- “Ik heb altijd geluk!”
- “Ik kan goed luisteren”;
- “Ik ben mooi”;
- “Ik ben goed voor mezelf en voor anderen”;
- “Ik houd van mijzelf”;
- “Ik houd van mensen”;
- “Het leven is fijn”;
- etc.
En ja, als je opgegroeid bent met positieve affirmaties, lijkt het leven je ook meer toe te stralen. Positief denken geeft positieve resultaten.
Een mooi voorbeeld uit de literatuur is natuurlijk Pipi Langkous. Met “Ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan” wordt zij vaak geciteerd door mensen die iets nieuws beginnen. Ik heb het zelf een poosje als affirmatie gebruikt toen ik mijn vaste baan opgaf om voor mijzelf te beginnen.
Het geheim van affirmeren
Het geheim van affirmeren is dus niets anders dan een negatieve gedachte op te geven en deze met een positieve gedachte te vervangen en deze vaak te herhalen. Maar de nieuwe gedachte moet wel geloofwaardig zijn. Als je te arm bent om boodschappen te doen, werkt de affirmatie “Ik ben stinkend rijk” niet. Een affirmatie als “Ik ben rijk genoeg om gelukkig te zijn” sluit beter aan. Het helpt je om de focus te verleggen van onvoldoende geld hebben naar gelukkig zijn.
Een affirmatie is geen garantie voor een zorgeloos leven, maar je kunt en je mag er op vertrouwen dat een positieve affirmatie helpt om op een andere manier naar het leven te kijken.